40 - BÜTÜN ŞİİRLERİ - ORHAN VELİ

BASKI:  Eylül 2012

         31. Baskı

YAYINEVİ: Yapı Kredi Yayınları
         242 Sayfa

 Şair "Garip" adlı kitabının ön sözünde şiirin gelişimi ve bu gelişim dönemlerinde beğendiği ve beğenmediği akımlar üzerine uzun uzun yazmış. Bu arada bazan yabancı ünlü şairlerden de örnekler vererek fikrini desteklemeye çalışmış. Yazının bir yerinde sanatçı için:

Halbuki san'atkâr, elde edilmiş bir melekeyi rüya ve saire cinsinden  haller dışında da kullanabilen adamdır.

Böyle diyen şairimiz  sanatkarın sadece erkek olabileceğini düşünmemiştir umarım. Yoksa çok yazık etmiş hem kendisine hem de etrafındaki hatunlara. Düşünecek olursak bu gün bile bir çok kadın kendini insani özellikleri taşıyan bir varlık olarak görmezken o zamanlarda Orhan Veli'nin sanat camiasında kadınları yok sayması herhalde çok da garip bir durum olmaz. Orhan Veli'yi hiç tanımam ama bu yazdıklarıyla da yargılamayayım bu kadarı yeter şimdilik. Hakkında bilgi sahibi olup, sanatı ve düşüncelerini öğrenmeye başlayınca bıdı bıdı etmem daha doğru olur :)
Bir ara beş yılda değiştiğini, değişmezse bir anlamı olmadığını ve yaşamının boşuna olduğunu yazan şairin şiirlerini okurken özellikle yeni ve eski usulle yazdıkları diye başlıkları olan bölümlerde bu değişimi çok net bir şekilde karşımıza çıkıyor. Eskiler hep dörtlük şeklinde ve bayağı bir düzenli ( yani mısralar uzunluk olarak birbirine yakın ve uyaklı ) bir şekilde yazılırken yeniler serbest ve uyak ya da dörtlük kaygısı duymadan yazılmış. Dörtlüklerin şiirdeki anlam bütünlüğünü bozduğundan ve olmaması gereken bir özellik olduğundan bahsetmiş olan Orhan Veli iyi ki değiştirmiş kendini diyorum.
Garip adlı kitabın ön sözünde bol bol bugün kullanılmayan kelime bulunmakta. Sözlüksüz okuyunca bazı yerler anlamsız kaldı.
Kitaptan alıntı yapmıyorum, şiirlerinin bir çoğu ya bestelendiği için ya da okul nedeniyle biliniyor. Merak edenler alıp okurlar fiyatı de çok değil ben on beş liraya aldım.
İlk 130 sayfa yayınlanmış kitaplardan oluşuyor. sonrasında ise: Kitaplara girmeyen ama yayınlanmış şiirleri yer alıyor. 133-141 arası yaşarken 143-149 ölümünden sonra yayınlanmış şiirleri yer alıyor. Sonrasında eski biçimli şiirleri ve yeni biçimli şiirleri diye bölümler var. Eski biçimli şiir derken dörtlükleri neredeyse askeri nizamla yazılmış şiirleri.